Openbaar vervoer

Openbaar vervoer in Denemarken en Deense manieren in het OV.

Het openbaar vervoer in Denemarken lijkt op dat in Nederland en België, maar is compacter. Er zijn bussen, treinen, metro’s (alleen in Kopenhagen) en veerboten. Het zonesysteem is anders: je betaalt per zone, niet per rit, wat flexibeler is dan een OV-chipkaart.

Verschillen met Nederland en België

In Denemarken check je in steden in en uit, zoals met de OV-chipkaart, maar op het platteland vaak niet – je laat je kaartje zien. Contant betalen kan bijna nergens, anders dan in sommige Belgische bussen. De metro in Kopenhagen rijdt 24/7, wat je in Nederland of België niet hebt.

Kaartje kopen en geldigheid

Koop kaartjes bij automaten, in bussen of via apps zoals DOT (voor OV in Kopenhagen/Seeland) of DSB (alleen voor treinen!). Een kaartje is geldig in bussen, metro’s en treinen binnen de zones en tijd die erop staan, vaak 1-2 uur voor 2 zones (24 kronen, €3,20). Het is een enkele reis; je kunt niet heen en terug met hetzelfde kaartje, ook niet binnen de tijd.

In- en uitchecken

In Kopenhagen check je in en uit met je ticket bij metro, trein (S-tog) en bussen – scan bij poortjes of toon aan de chauffeur. Op het platteland laat je je kaartje zien; inchecken is niet altijd nodig.

De Deense OV-maatschappijen DOT en DSB

DOT (Din Offentlige Transport) is voor Kopenhagen en Seeland en dekt bussen, metro en S-tog. DSB is de nationale spoorwegmaatschappij, voor treinen door heel Denemarken, zoals van Kopenhagen naar Aarhus. Beide hebben een app voor tickets en reisplanning.

DOT- en DSB-kaartjes: waar geldig?

Met een DOT-kaartje kun je in Kopenhagen en op Seeland reizen met bussen, metro’s én treinen, zoals de S-tog (lokale treinen). DOT (Din Offentlige Transport) dekt al deze vervoersmiddelen binnen de zones en tijd van je ticket, vaak 1-2 uur voor 2 zones. 

Het geldt echter niet voor langeafstandstreinen van DSB, zoals een InterCity naar Aarhus.

Een DSB-kaartje is specifiek voor treinen van DSB, de nationale spoorwegmaatschappij. Daarmee reis je door heel Denemarken, bijvoorbeeld van Kopenhagen naar Odense. 

Dit kaartje is niet geldig in bussen of metro’s, ook niet in Kopenhagen. 

Voor metro of bus heb je een DOT-kaartje nodig, tenzij je een gecombineerde pas koopt, zoals een City Pass, die beide systemen kan dekken.

Kortom: DOT is breed voor lokaal vervoer in Kopenhagen/Seeland, DSB is alleen voor treinen. Check altijd je route en tickettype om verrassingen te voorkomen.

Wat is een S-Tog?

Een S-tog (tog = trein, je spreekt uit: Toow) is een lokale trein in Denemarken, vooral actief in en rond Kopenhagen. Het is een soort forensentrein die de stad met omliggende voorsteden verbindt, zoals Hillerød, Klampenborg en Høje Taastrup. De S-tog maakt deel uit van het openbaar vervoer in de Hoofdstadregio en werkt met het zonesysteem, net als bussen en metro’s. Je herkent de treinen aan hun rode kleur en de letter ‘S’. Ze rijden frequent, vaak elke 5-10 minuten in de spits, en zijn ideaal voor korte ritten binnen de regio.

City Pass of los kaartje?

In Kopenhagen is een City Pass (vanaf 80 kronen, €10,70) slim voor 24-120 uur onbeperkt reizen in zones 1-4. Een los kaartje is beter voor een enkele rit, zoals van de luchthaven naar het centrum.

Vervoer per regio

Kopenhagen heeft metro, bussen en S-tog. In Aarhus en Odense vind je bussen en treinen, op het platteland vooral bussen en veerboten naar eilanden. 

Veerboten

Onder het openbaar vervoer vallen in Denemarken natuurlijk ook de veerboten, vanwege de talloze eilanden. Zie hiervoor ons topic 'Veerboten'.

Gedrag van Denen in bussen, treinen en metro’s

Denen staan bekend om hun rustige en beleefde gedrag in het openbaar vervoer. In bussen, treinen en metro’s, vooral in Kopenhagen, zijn ze over het algemeen stil. Ze praten zachtjes of zitten vaak met oortjes in, verdiept in hun telefoon of boek. Hard praten of lawaai maken wordt als onbeleefd gezien, zeker in de spits.

Geduld is een sterke eigenschap; Denen klagen zelden als een trein vertraging heeft en wachten netjes in de rij bij het instappen. Er zijn onuitgesproken regels: je biedt je zitplaats aan aan ouderen of zwangere vrouwen, houdt je tas op schoot en laat de uitstappers eerst gaan. In landelijke gebieden, zoals in Jylland, zijn mensen iets losser en groeten ze de buschauffeur vaak. Over het algemeen is de sfeer kalm en respectvol, passend bij de Deense cultuur van bescheidenheid en orde.

Op de foto: treinen van de DSB via Instagram